Paylı mülkiyet, Türk Medeni Kanunu kapsamında yer alan bir terimdir. Paylı mülkiyet ile ilgili yasal hükümler Türk Medeni Kanunu içerisinde yer alır.
Aynı şey üzerinde birden fazla kişinin yetkisinin olmasına topluluk mülkiyeti denir. Bir şey üzerinde tek bir kişinin sahiplik hak ve yetkisi bulunuyorsa bu durum tek kişilik mülkiyet olarak adlandırılır. Türk Medeni Kanun kapsamındaki hükümlere göre topluluk mülkiyeti; paylı mülkiyet ve elbirliği ile mülkiyet olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Paylı mülkiyette sorumluluk, pay ile sınırlıdır.
Paylı mülkiyet terimine baktığımız zaman ortak olan şeyin fiilen paylaşılmadığı, taksim edilmediği karşımıza çıkar. Söz konusu mal, sahibi tek bir kişiymiş gibi bir bütün halindedir. Örnek verecek olursak; bir arazi üzerinde paylı mülkiyet olarak 5 kişinin sahip olduğunu düşünelim. Arazi üzerinde payı olan her bir vatandaş bu arazinin tamamına sahiptir. Ancak bu sahiplik her bir vatandaşın kendi pay oranı kadardır.
Her bir paydaş, paylı mülkiyetin sahiplerinden biri olmakla beraber, sahip olduğu payı karşılayan kısım ve miktar üzerinde tasarrufta bulunabilir. Ortaklık hali, taşınmazın tamamı üzerinde tasarrufta bulunmaya engeldir. Taşınmazın tamamı üzerinde yapılacak olan bir tasarruf, bütün ortakların onay vermesi halinde yapılır. Ancak bazı durumlarda sözleşme ile paydaşlar arasında aksi durumlar kararlaştırılabilir.
PAYLI MÜLKİYET HACZEDİLEBİLİR Mİ?
Paylı mülkiyet oran gözetmeksizin haczedilebilir. Aynı zamanda pay devredilebilir ve rehnedilebilir. Sorumluluk her bir kişinin pay oranı ile sınırlıdır. Tüzel kişilerin de paylı mülkiyete paydaş olması mümkündür. Her bir paydaş gerekçeler sunarak paylı mülkiyetin son bulmasını talep etme hakkına sahiptir.
PAYLI MÜLKİYETİN SONA ERMESİ
Paylı mülkiyetin sona ermesi ile ilgili hüküm Türk Medeni Kanunu'nun 698. maddesinde belirtilmiştir.
MADDE 698.- Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir.
Paylaşmayı isteme hakkı, hukukî bir işlemle en çok on yıllık süre ile sınırlandırılabilir. Taşınmazlarda paylı mülkiyetin devamına ilişkin sözleşmeler, resmî şekle bağlıdır ve tapu kütüğüne şerh verilebilir. Uygun olmayan zamanda paylaşma isteminde bulunulamaz.