Kira sözleşmesinin devrine ilişkin yasal düzenlemeler oldukça kapsamlı ve ilerleyen zamanla birlikte hem içerik hem de uygulama kapsamında değişim gösterse de genel olarak; Türk Borçlar Kanunu’nun kira ilişkisinin devri kenar başlığı altında biçimlenir.Türk Borçlar Kanunu’nun kira ilişkisinin devri başlığı altında, konuya ilişkin yer alan hükmü şöyle der:
Yani, Kira sözleşmesinin devrine ilişkin genel bir ifade ile şunu söylemek mümkün: kiraya verenin yazılı rızasıyla, kira ilişkisi kendisine devredilen 3.şahıs-kişi, mevcut kira sözleşmesinde, eski-devreden kiracının yerine geçer. Böylece, kira sözleşmesini devreden eski kiracı, kiraya verene karşı sözleşmede yükümlü olduğu borç ve sorumluluklarından hukuken kurtulur.
Kiracının Devir Hakkı Sözleşmesinin Geçerliliği
Öte yandan, aynı yasal düzenleme kapsamında bahsi geçen işyeri kiralarında eski devreden kiracı, kira sözleşmesinin bitim tarihine kadar ve en fazla iki yıl süresince, yeni devralan kiracı ile birlikte yasal olarak mütessilen sorumlu pozisyonundadır.
Kira Sözleşmesi Devir Hakkı
Böylece, Kira Sözleşmesi devri; kiralanan konut veya işyerinin kira süresi sona ermeden, 3. bir şahsa bütün hukuki hak ve sorumlulukları ile devredilmesi anlamını kapsar. Aslında bu yöntem, olası sıkıntılı süreçlerde her iki tarafında; alacak verecek konusunda her hangi bir sıkıntı yaşamadan konuyu hukuki olarak çözüme kavuşturmanın bir yöntemi olarak uygulanmakta.
Kiraya Verenin Değişmesi
Borçlar Kanunu’nda yer aldığı üzere; kiralama ilişkilerinde kiracı, belli bazı zaruri nedenlerden dolayı kira ilişkisini sonlandırmak isteyebiliyor; mesela kiralanın zamanla dar gelmesi, ihtiyaçlarına yetmemesi veya kira bedelini ödemekte zorlanması gibi zorunlu koşullar oluşabiliyor. Kanunen ifade edilen durumlar dışında kiracı, kira sözleşmesini - kontratını feshedemiyor. Bu durumda ortaya kira sözleşmesi-kontratı devir hakkı şeklinde bir çözüm çıkıyor.
Kira Kontratı Devir Hakkı
Bu nedenle uygulamanın işlerliğini teminen kira sözleşmesi-kontratı devri yapıldığında hukuksal açıdan her iki tarafında hiç bir şekilde parasal zarar görmemesi koşulu mevcut. Devir ile birlikte daha önce kiralama sırasında verilen vaat veya taşınmasın kiralanmasında teslim edilen demirbaş veya belirlenen kiralama koşullarının da aynı biçimde sürmesi gerekiyor. Kira hukukunun düzenlendiği yeni borçlar kanunu kapsamında, kira ilişkisinin devri ilgili kanunda 323. Madde’de detaylı olarak yer alıyor.
Kira Sözleşmesinde Devir Yasağı
Kiracı sözleşmesi devri olarak uygulanan bu çözüm, hem kiraya veren hem de kiralayanın maddi açıdan zarar görmesini engelleyen hukuki bir çözüm olarak uygulanmakta. Bahse konu kira devri işlemi Türk Borçlar Kanununa göre, kiracının; kiraya verenin yazılı iznini alması ile mümkün ve aksi durumda kiraya verenin yazılı izni olmadıkça, kira ilişkisi 3. Bir şahsa devredilemez.