Taşınmaz mallar ile alakalı olan İrtifak Hakkı, günümüzde birçok kişi tarafından merak edilir oldu. Peki İrtifak Hakkı Nedir?
İrtifak Hakkı Nedir?
Taşınmaz bir mal sahibinin kendisinin olan taşınmazı bir başka şahsın kullanmasına veya yararlanmasına izin verdiği hakka irtifak hakkı denir. İrtifak hakkı kapsamında mülkiyet hakkı sınırlandırılmıştır. Gayrimenkul hukuku kapsamındaki bu hak, ayni bir haktır.
İrtifak Hakları Nelerdir?
İrtifak hakkı taşınabilir ve taşınmaz irtifa hakkı olarak ikiye ayrılır. Şahsi irtifak hakları; İntifa hakkı, oturma hakkı, üst hakkı, geçit ve kaynak hakkı olarak belirlenmiştir. Taşınmazlar üzerinde kurulan irtifak haklarında, bir taşınmaz lehine başka bir taşınmaza sorumluluk yüklenmesi söz konusudur. Yüklenici durumundaki malik, mülkiyet haklarından bir kısmını kullanmaktan kaçınmaya mecbur kalabileceği gibi diğer malikin çeşitli müdahalelerine de razı olmak zorundadır. Taşınmazların devri ve intikali, kurulu irtifak hakkının devamına engel teşkil etmez. İrtifak hakları olumlu olabileceği gibi olumsuz da olabilir. Bu durumda hak sahibinin mülkiyet haklarında bir sınırlama engeli söz konusudur.
İrtifak Hakkı Nasıl Yapılır?
Taşınmazlar için irtifak hakları belirlenirken resmi sözleşme mutlaka yapılmalıdır. İrtifak haklarının kazanımında ve tescilinde, mülkiyet haklarına dair hükümler uygulanır.
İrtifak Hakkı Sözleşmesi
İrtifak hakkının kurulabilmesi için yapılan sözleşmenin şekil şartını sağlaması ve geçerli olabilmesi için resmi senet şeklinde düzenlenmesi gerekir. Sözleşmede taşınmaza ilişkin bilgiler ve irtifak hakkının başlama ve bitiş süreleri detaylı olarak yer alır.
İrtifak hakları sağladıklar yararlanmaya göre 3 başlıkta adlandırılır;
Üst Hakkı
Hak sahibine, yüklü taşınmazın altında veya üstünde bir yapı inşa etme veya mevcut olan bir mülkü muhafaza etme ve bu mülkün mülkiyet hakkına sahip olma yetkisini sağlayan bir irtifak hakkıdır. Bazı belgelerde üst hakkı, inşaat hakkı olarak da adlandırılabilir. Üst hakkının kurulmasına ilişkin irtifak sözleşmesinin tapu sicil müdürlüğünde resmi senetle düzenlenmesi gereklidir. Üst hakkı tapu kütüğüne gayrimenkul olarak ayrı bir sayfaya kaydedilir. Üst hakkı bağımsız bir hak olarak en çok 100 yıl için kurulur. Şayet üst hakkı 30 yıl veya daha uzun süre için tanınırsa bu 'sürekli' olarak nitelendirilir. Mülk sahibi üst hakkını mirasçılarına devredebilir. Üst hakkının sona ermesi ile arazideki taşınmazlar, arazi sahibine kalır. Yetkili mahkemeler tarafından aksi kararlaştırılmadıkça, taşınmaz sahibi kendisine kalan yapılar için üst hakkı sahibine bedel ödemez.
Kaynak İrtifakı
Herhangi bir doğal kaynağın ayrı bir mülkiyet olmayacağı, kaynakların mülk sahibine ait arazinin tamamlayıcı unsuru olduğu kanunlarca belirtilmiştir.
Geçit İrtifakı
Geçit hakkı, taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli bir yolu olmayan mülk sahibinin, tam bir bedel karşılığında komşularından birinin veya birkaçının taşınmazı üzerinden genel yola bağlantısını sağlayan bir irtifak hakkıdır. Geçit irtifakı uygulamasında genel yol; umumi, herkesin yararlanmaya hakkı olduğu yol olarak nitelendirilir. Geçit hakkı eşyaya yani taşınmaza bağlı bir hak olduğu için taşınmaza kim sahip olursa, geçit hakkı da ona ait olur. Yani geçit irtifakı hakkında mülk sahiplerinin yararı veya zararı değil, taşınmazların yararı ve zararı söz konusudur. Ayrıca geçit irtifakı hakkı daimidir. Yani şarta ve süreye bağlı olarak kararlaştırılması mümkün değildir.
Paylaş
Paylaş
Paylaş
